Immigration History from Samoa (Samoan) to Victoria
O le toatele lava o Samoa i Vitoria e o mai mai ile Setete Tutoatasi o Samoa, lea sa faaigoaina muamua o Samoa i Sisifo.
I le amataga lava o lona sefuluiva o senituri, o tagata Samoa sa faigaluega i va’a fagota tafola ma va’a la’u oloa, sa latou maua ni fesootaiga vavalalata ma Ausetalia. O le amataga lea o le o mai o nai tagata toalaiti mai Samoan ma nonofo loa i Ausetalia, e mafua mai i avanoa mo fefaatauaiga ma aoaoga.
Ina ua uma ona asiasi atu o misionare Uesiliana mai Ausetalia. Samoa ile tausaga e 1857, sa amata loa ona malaga mai faifeau Samoa i Ausetalia e aooga ma faigaluega ai. O isi tagata Samoa na liua mai sa aooga i Ausetalia mo sina vaitaimi puupuu. Peita’i ane, I le 1871, na o le toaono lava Samoa sa nonofo i Vitoria, ma i leisi sefulu tausaga mulimuli mai ai, ua na o le toalua na totoe.
Mai le1901 sa fai ai loa se Tulafono o Ausetalia Papa’e (White Australia Policy) na faasa ai loa le toe o mai o tagata Samoa e nonofo. I le 1921, o le faitauaofa’i o Samoa-e fananau i Vitoria ua na o le 12.
A o faia polokalame o aoaoga ile tausaga e 1970 lea sa faatupeina ele Malo o Ausetalia, sa maitauina ai le faateleina o Samoa-na fananau i le komiuniti o Vitoria. Sa tupu le komiuniti mai le na o le 49 tagata i le 1976, i le 493 i le 1986. Ina ua o’o atu ile 2011, ua lua afe toluselau ivasefulu tasi (4,021) Samoa ua fananau i Vitoria.
I nei aso o le toatele o tagata Samoa e nonofo i le tāfā o Dandenong, 85% e talanoa Faa-Samoa i le aiga; 12% e talanoa Faa-Peretania. O le toatele o i latou e Katoliko ma Polotesano. O le tuu faatasiga o talitonuga Faa-Kerisiano ma aganuu Faa-Samoa o loo faavae ai le soifuaga o tagata Samoa.
E lagolagoina ele Fono Faufautua a Samoa i Vitoria le komiuniti ma e i ai foi o latou sui i fonotaga faale-Malo. E faia foi e faalapotopotoga o mea tau aganuu, pei ole Samoan Cultural and Performing Arts Group ia avanoa e faafiafia ai I le faamanatuina o ni aso taua, ma faatumauina ai pea aganuu faa-Samoa. E faasalalauina atu pea lava pea e le fale ualesi faasalalau a le SBS ma le Melbourne Ethnic Radio -- 3ZZZ ia polokalame i le gagana Samoa.